[Συνέχεια από πρώτο μέρος.]
(Φωτογραφία εξωφύλλου: Πλατεία Αγίου Βασιλείου της Τρίπολης τον χειμώνα 1947-48.)
ΙΣΤΟΡΙΑ 3η: Η ΤΡΙΠΟΛΗ, ΤΑ ΓΙΟΥΒΑΡΛΑΚΙΑ ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΙΣΤΑ, ΚΑΙ ΔΥΟ ΑΣΜΑΤΑ ΛΥΠΗΤΕΡΑ
Το μνημονικό του πατέρα μου συνέχισε την αναπόληση: «Τα γιουβαρλάκια ο παππούς σου τα έκανε κοκκινιστά, “τριπολιτσιώτικα” όπως τα έλεγε. Έτσι τα φτιάχνανε τα μαγερειά και τα ταβερνεία στην Τρίπολη. Με πήγε κι εμένα μια φορά το ’69… Δεν είχε ακόμα αλλάξει και πολύ η Τρίπολη… Εκεί, που λες, περνούσε τις σύντομες εξόδους του από το Κέντρο Βασικής Εκπαιδεύσεως Τριπόλεως (Κ.Β.Ε.Τ.).
στο Κ.Β.Ε.Τ. μετά από πορεία 16 χλμ. επί αμαξιτής οδού (Νοέμβριος 1947).
»Εκεί, ακούγανε στο ραδιόφωνο λαϊκά και ρεμπέτικα τραγούδια που έβαζε ο Ραδιοφωνικός Σταθμός του 781 Λ.Γ.Μ. (Λόχου Γενικών Μεταφορών)1. Ενώ το Εθνικόν Ίδρυμα Ραδιοφωνίας (Ε.Ι.Ρ.) ήταν εκτός τόπου και χρόνου στους χαρούμενους ρυθμούς των βαλς, της σάμπας και της τιριτόμπας (…), ο έξυπνος διοικητής του 781 Λ.Γ.Μ. (Αυγέρη2 τον λέγανε) έπεισε τους ανωτέρους του να φτιάξουν σταθμό για να διασκεδάζουν μεν τους φαντάρους, να περνάνε δε και την προπαγάνδα στους “απέναντι”…
παρουσία του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού.
»Τον αγάπησαν σύντομα οι φαντάροι τον “Ενόπλων”, τον αγάπησαν κι οι αντάρτες, γιατί τα τραγούδια που έβαζε ήταν στο κλίμα που διέτρεχε τη σπαραγμένη Χώρα απ’ άκρη σ’ άκρη. Άσματα κατάλληλα για την περίσταση, αντρικά, σοβαρά, λυπητερά… Δύο ήταν τα πιο αγαπημένα τους, ολονών, κι από τις δυο μπάντες: Το “Κάποια μάνα αναστενάζει” και το “Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι”… Μ’ αυτά αναστέναζε όλη η Χώρα, μ’ αυτά δακρύζανε τα μάτια είτε για τη μάνα είτε για την αγαπημένη, μ’ αυτά ρίχνανε τις βόλτες τους οι πιο τολμηροί, μ’ αυτά αδειάζανε τα καρτούτσια με το κοκκινέλι που έσπρωχνε τα κοκκινιστά τα γιουβαρλάκια να πάνε κάτω μαζί με τα φαρμάκια τους…».
1 Εγκαινιάστηκε επίσημα στις 7 Αυγούστου του 1948. Λειτουργούσε πειραματικά αρκετά νωρίτερα, από τις αρχές του ’48. Υπήρξε ο πρόδρομος του Ραδιοφωνικού Σταθμού Ενόπλων Δυνάμεων Ελλάδος, του “Ενόπλων”, όπως τον αποκαλούσαν, και η μετεξέλιξή του φθάνει μέχρι τη σημερινή ΕΡΤ2.
2 Αντισυνταγματάρχης Μεταγωγικού Αυγέρης Ιωάννης.
*****
ΙΣΤΟΡΙΑ 4η : Η ΣΚΟΠΙΑ , Ο “ΠΕΡΔΙΚΑΣ”, ΚΑΙ Η ΑΚΟΥΣΙΑ ΕΝΟΥΡΗΣΗ
Η αφήγηση παρέμεινε γύρω από τη θητεία του παππού μου: « Η Τρίπολη το χειμώνα του 1947-48 ήταν κυκλωμένη απο τους αντάρτες του Καπετάν Πέρδικα (κατά κόσμον Δημήτρη Γιαννακούρα). Για να μπεις και να βγεις από την πόλη μόνο με εφοδιοπομπή φορτηγών υπό συνοδεία ελαφρών τεθωρακισμένων ή με τρένο μπορούσες – κι αυτό οπλισμένο: μπρος και πίσω βαγόνια-σκευωφόροι τίγκα στο Μπρεν 1 . Και πάνω απ’ όλα, ‘ο Θεός βοηθός’ μην πέσεις σε ενέδρα κι αποδειχθούν τα μέτρα… ημίμετρα..! Το βράδυ ίσχυε απαγόρευση κυκλοφορίας και αυστηρή συσκότιση, γιατί πέφτανε και όλμοι…
» Ο μεγάλος εφιάλτης ήταν να σε βάλουν να φυλάξεις σε απομακρυσμένη σκοπιά – δύο φορές είχαν βρει τους σκοπούς το ξημέρωμα σφαγμένους…
“Την πρώτη φορά που μου έλαχε”, μου λέει ο παππούς σου, “ακούω κάποια στιγμή πατήματα στο χιόνι… Αξημέρωτα, δεν έβλεπα τη μύτη μου… Το δικό μας το περίπολο ήταν ή οι αντάρτες; ‘Τις ει;’. Καμμία απάντηση… ‘Τις ει;’. Η απάντηση ήρθε με καθυστέρηση και εν τω μεταξύ εγώ είχα αρχίσει να κατουριέμαι απάνω μου… ‘Γάιδαρος όπως εσύ, στραβάδι’… Σύνθημα – παρασύνθημα και τα τοιαυάτα… Ανέπνευσα! ‘Τι έγινε νέος, χέστηκες πάνω σου;’ Ευτυχώς, που αυτό [σ.σ.: το χέσιμο] το είχα από πάντα δύσκολο και έμεινα μόνο στο ψιλό”, είπε και γέλασε με την ψυχή του…». 2
1 Εγγλέζικα οπλοπολυβόλα που είχε τότε ο Ελληνικός Στρατός.
2 Αντιγράφω από την ποιητική συλλογή του Γιάννη Μαδωνή, “Το Εμβατήριο”, Ποίηση, Εκδόσεις ΙΩΛΚΟΣ, Αθήνα 2004, σελ.41:
Η ΣΚΟΠΙΑΣκοτάδι πίσσα – Εγώ αντλούσα θάρρος
απ’ την αφή του ψυχρού μετάλλου.
Το ρολόι της πόλης
μετρούσε τις ώρες μονότονα
μέχρι το χάραμα της αυγής
.//.
Τότε όλα ημέρευαν.
Οι γύρω λόφοι, το κοιμητήρι
τα κυπαρίσσια, οι λευκοί τάφοι
τότε θυμόμουν
το φιλόλογο στο Γυμνάσιο (θεός σχωρέσ’ τον).
.//.
Αράδιαζε για την αυγή
κοσμητικά επίθετα, όπως
κροκόπεπλος, ροδοδάκτυλος κ.λ.π.
*****
ΤΕΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΜΕΡΟΥΣ
Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
… ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ!